De Belg laat zijn vertrouwde dieselwagen links liggen

Dieselwagens scheerden jarenlang hoge toppen, maar hebben vandaag flink aan populariteit ingeboet. Ze zijn uitgegroeid tot het zwarte schaap van de Europese Unie en tal van maatregelen moeten de automobilist ontmoedigen om voor een dieselwagen te kiezen. Zo worden dieselwagens niet alleen zwaarder belast, maar mogen ze ook het stadscentrum niet meer in én werd de dieselprijs verhoogd.

Er rijden tegenwoordig nog heel wat dieselwagens op onze wegen, maar wat brengt de toekomst?

Dieselwagens stonden aan de top van 1990 tot 2008

U herinnert zich vast nog wel dat diesel in de jaren negentig werd gepromoot als de ideale brandstof en een gunstig fiscaal regime genoot. Aan het begin van het nieuwe millennium zetten autobouwers bovendien massaal in op dit motortype. En daar hadden ze een bijzonder goede reden voor ... Terwijl de olieprijs pijlsnel de hoogte in ging, verbruikten dieselwagens maar liefst 20-25% minder dan hun tegenhangers op benzine.

Met bijna 79% van de nieuwe inschrijvingen groeide 2008 uit tot een recordjaar voor dieselwagens in België.

Daar komt nog bij dat het Belgische wagenpark grotendeels uit firmawagens bestaat. Die leveren niet alleen de werkgever en de werknemer een voordeel op, want de overheid kan flink wat accijnzen heffen op de verbruikte brandstof. En het gros van de firmawagens rijdt sinds jaar en dag op diesel.

In 2017 haalde de overheid 4,35 miljard euro uit de accijnzen op diesel, terwijl de benzineaccijnzen Vadertje Staat slechts 1,26 miljard opleverden - minder dan een derde, dus. Een mooi voorbeeld van de dubbelzinnige relatie tussen de Belgische overheid en het hele brandstofverhaal.

Maar laten we nog even teruggaan naar 2008 - het jaar waarin de fijne stofdeeltjes in het vizier komen te liggen. De markt wordt op dat moment opgesplitst in kleinere benzinewagens enerzijds, en grotere dieselwagens anderzijds. De algemene trend met een voorliefde voor SUV's en monovolumes doet daar nog een schepje bovenop.

Wanneer de zaak Volkswagen aan het licht komt en het dieselgate-schandaal losbarst in 2015, wordt het Europese antidieselbeleid meteen een pak strenger. Hybridewagens en elektrische voertuigen zetten hun eerste stappen op de markt en het gouden tijdperk van de dieselwagen dooft uit.

Fiscale maatregelen en een stijging van de brandstofprijzen

De overheid wil vanaf dan het fiscale voordeel van diesel- en benzinewagens geleidelijk op hetzelfde niveau brengen. Een Koninklijk Besluit van 26.10.2015 brengt voorlopige wijzigingen aan in de ontwerpwet van december 2014 inzake de brandstofprijzen, om de accijnzen te indexeren en het historische fiscale voordeel van diesel uiteindelijk te laten vervagen.

Evolutie van het accijnspercentage voor benzine met 95 octaan, diesel en verwarmingsdiesel in België (€/liter)

Bron: Belgische Petroleum Federatie

Tussen november 2015 en juli 2018 ondergaat de dieselprijs maar liefst 18 positieve cliquets, terwijl de benzineprijs 5 negatieve cliquets doorloopt. De dieselprijs stijgt en bereikt uiteindelijk het niveau van de benzineprijs.

Maar al in de tweede helft van 2018 worden de kaarten opnieuw geschud. De prijs van ruwe olie schiet de hoogte in, wat zorgt voor een prijsstijging aan de pomp. Uiteraard met het nodige gemopper van de consument tot gevolg.

Daar komt nog de val van de regering bij, die zich sinds eind 2018 beperkt tot de lopende zaken en geen cliquets meer toepast.

De Belg kiest steeds vaker voor benzine

Ondanks de inspanningen van de overheid om de Belg in de richting van minder vervuilende mobiliteitsvormen te sturen, staat 2018 op de tweede plaats qua inschrijvingen van nieuwe wagens. Dieselwagens verliezen terrein en de benzinevariant komt steeds meer op de voorgrond. Het aandeel van nieuwe dieselwagens zakt tot 35%, terwijl meer dan 58% van de nieuw ingeschreven voertuigen op benzine rijdt.

Alternatieve mobiliteitsvormen hebben het hart van de Belg nog niet veroverd. De doorbraak van hybridewagens laat nog op zich wachten met slechts 4,73% van de nieuwe inschrijvingen. Hetzelfde geldt voor elektrische voertuigen, die slechts 0,66% van de inschrijvingen vertegenwoordigen. CNG gaat tot slot maar met mondjesmaat vooruit en is vandaag goed voor 0,03% van de wagenverkoop.

Maar de ‘dieselvrees' is pas echt goed voelbaar op het gebied van tweedehandswagens. De waarde van dieselvoertuigen is met meer dan 10% gedaald en er worden steeds meer tweedehandse dieselwagens te koop aangeboden, terwijl het tweedehandse wagenpark al langer vragen doet rijzen.

Tot slot mogen we ook niet vergeten dat de omschakeling van diesel naar benzine bij de Belgische automobilist een nieuw probleem creëert. De uitstoot van fijne stofdeeltjes is dan wel degelijk afgenomen, maar de uitstoot van CO₂ zal verder blijven toenemen.

We bevinden ons hoe dan ook in een kritieke overgangsperiode, en het Belgische wagenpark zal in de komende jaren ongetwijfeld nog heel wat grote veranderingen ondergaan.