Hout stoken: een goed of slecht idee?

Een verlaagde CO₂-uitstoot is onlosmakelijk verbonden met de evolutie van onze verwarmingssystemen. Ook al wordt het soms betwist, in het kader van de energietransitie heeft houtverwarming een belangrijke rol te vervullen. De moderne houtverwarmingssystemen blijken bovendien zeer efficiënt en kunnen mits een correct gebruik bijdragen tot de vermindering van schadelijke emissies.

België moet tegen 2020 zijn uitstoot van broeikasgassen terugdringen. Recente Europese studies hebben echter aangetoond dat de verbranding van biomassa (houtverwarming en vegetatiebranden) bijdraagt tot de luchtvervuiling door een grote uitstoot van fijne deeltjes en koolstofmonoxide, vooral in de winter.

Hoewel er een echte technologische evolutie van de biomassaverbrandingssystemen aan de gang is, worden er daarom reglementaire maatregelen ingevoerd om de vervuiling te beperken.

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is het bijvoorbeeld verboden om met hout te verwarmen in geval van een vervuilingspiek, behalve als er geen ander verwarmingsalternatief voorhanden is. Daarnaast zijn in Brussel de grote biomassaverbrandingsinstallaties, in tegenstelling tot de kleine installaties zoals pellet- of houtsnipperkachels, onderworpen aan een milieuvergunning. Het Gewest is tot slot van plan om vanaf 2021 de installatie van centrale verwarmingssystemen op hout eenvoudigweg te verbieden...

In Vlaanderen is de Vlaamse Regering in haar Green Deal overeengekomen om de schadelijke stoffen die door de houtverwarmingstoestellen worden uitgestoten tegen 2030 met de helft te verminderen. In de overeenkomst is er bovendien sprake van de buitengebruikstelling van oude vervuilende apparaten, wat betrekking heeft op maar liefst 50% van de houtverwarmingsinstallaties.

En toch een geliefde en waardevolle warmtebron

In Wallonië gebruikt meer dan een kwart van de gezinnen op de een of andere manier hout als energiebron in hun woning. Als we het hebben over houtverwarming, denken we vooral aan (geperste) houtblokken, pellets en - in mindere mate - houtsnippers, die voornamelijk betrekking hebben op het niet-huishoudelijke gebruik.

Pelletkachels en -ketels blijven de Belgen bovendien verleiden. En dat is normaal, aangezien dit type verwarming economische, praktische en zelfs ecologische voordelen heeft als het goed wordt beheerd.

Om echt zuinig, gezond en weinig vervuilend te zijn, moet de houtverwarming uiteraard in goede omstandigheden worden gebruikt. We moeten bovendien extra aandacht besteden aan de keuze van het materiaal, het onderhoud, de selectie van het hout en de luchttoevoer in de haard om een goede verbranding te garanderen en zo de uitstoot van fijne deeltjes en andere luchtverontreinigende stoffen te verminderen.

Almaar modernere houtverwarmingssystemen

Moderne kachels zijn trouwens erg efficiënt. Oude kachels zijn slechts met een enkele luchtinlaat uitgerust aan de onderkant van de verbrandingsmassa. Moderne kachels beschikken in het bovenste deel van de haard echter over een tweede luchtinlaat die een volledige verbranding van houtgassen mogelijk maakt. De moderne haarden zijn dus veel minder vervuilend dan de oude.

Bovendien moeten biomassakachels die op de Belgische markt worden verkocht aan een reeks voorschriften voldoen. Daarnaast zijn in een koninklijk besluit van 2010 de minimale eisen van rendement en emissieniveaus van verontreinigende stoffen voor verwarmingsapparaten voor vaste brandstoffen vastgelegd.

Tot slot zijn in de Europese Ecodesign-verordening van 2018 de energie- en milieuprestatieniveaus opgenomen waaraan de verwarmingsketels vanaf 2020 en de individuele verwarmingssystemen vanaf 2022 moeten voldoen.

De koolstofimpact van hout is neutraal als...

Als het gebruikte hout uit geregenereerde bossen afkomstig is, de CO_2-uitstoot van slacht-, transport- en verwerkingsactiviteiten tot een minimum wordt beperkt en de verbranding volledig en van goede kwaliteit is, is de koolstofbalans van de houtverwarming CO₂-neutraal. Dat wil zeggen dat de CO₂-uitstoot wordt gecompenseerd door de opname van CO₂ door de bomen. In dat geval blijft houtverwarming dus een goed idee en heeft ze haar plaats binnen de energietransitie.