Wetgeving mazouttanks: hoe kan je door het bos de bomen nog zien...

Het voorbije jaar is er nogal wat heisa en onduidelijkheid rond de wetgeving van mazouttanks. Zo kondigde de Vlaamse Regering aan dat er vanaf 2021 geen stookolieketels meer zouden worden toegelaten bij nieuwbouw en ingrijpende renovaties. Een beslissing waar het vrij snel moest op terugkomen... Welke zijn de belangrijkste tendensen in de wetgeving rond mazouttanks? Er is nood aan wat duiding...

Om het de consument extra moeilijk te maken, gelden er in België afzonderlijke wetgevingen per gewest rond mazouttanks en -installaties. Een overzicht.

In het Vlaamse Gewest moeten alle tanks, ongeacht hun ouderdom, voorzien zijn van een overvulbeveiliging om de schade te beperken in geval er te veel mazout wordt besteld. Idealiter zijn de tanks ook uitgerust met een ontluchtingssysteem. Alle nieuwe tanks worden verder onder het toezicht geplaatst van een door het Gewest erkende technicus die instaat voor de controle ervan en na installatie een conformiteitsattest en een groene merkplaat (met erkenningsnummer) uitreikt.

Het grootste onderscheid valt er te noteren tussen tanks met een inhoud van minder dan 5.000 liter en die met een inhoud van meer. Alle ondergrondse mazouttanks moeten om de vijf jaar worden gecontroleerd. Tanks met een inhoud van meer dan 5.000 liter moeten om de drie jaar worden gecontroleerd (als ze bovengronds) zijn en jaarlijks wanneer ze ondergronds zijn. De installatie van een nieuwe stookolietank met een inhoud van meer dan 5.000 liter moet ook bij de gemeente worden aangegeven.

Vorig jaar liet de Vlaamse Regering weten dat er vanaf 2021 geen mazoutketels meer zullen mogen geinstalleerd worden bij nieuwbouwwoningen en ingrijpende renovaties. Deze maatregel werd aangekondigd als een belangrijke stap in een vermindering van het gebruik van fossiele brandstoffen voor het verwarmen van woningen. Na protest van de Belgische Federatie van Brandstoffenhandelaars (Brafco) en de vaststelling dat Vlaanderen niet bevoegd is om zo'n algemeen verkoopverbod uit te vaardigen - dat is immers federale materie - werd de beslissing vorig jaar al teruggefloten. De toen bevoegde Vlaams Minister van Energie, Bart Tommelein, liet hierbij wel weten dat ‘de plaatsing van nieuwe stookolieketels vanaf 2021 wel zo goed als onmogelijk zal worden gemaakt'...

De omstreden maatregel om vanaf 2021 een algemeen verbod op de installatie van nieuwe mazoutketels te doen gelden, ligt evenwel weer op tafel bij de onderhandelingen rond de nieuwe Vlaamse Regering. 

Het uitvaardigen van een algemeen verkoopverbod blijft tot nader order evenwel federale en in deze context wordt overwogen om nieuwe stookolie- en aardgastanks pas vanaf 2035 te verbieden in alle Belgische gewesten...  Het interfederale Energiepact omvat de grote beleidslijnen voor de toekomst van het Belgische energie- en klimaatbeleid tot 2050 en de transitie van de huidige naar de nieuwe, toekomstige situatie. Een van de maatregelen die waar het pact gewag van maakt, is een algemeen verbod op de verkoop van nieuwe mazout- en aardgasketels vanaf 2035... Wait and see dus.    

Betekent dat dat we massaal de mazoutketel nu al de rug moeten toe keren? Zeker niet. Een stapsgewijze overgang naar een koolstofarme samenleving lijkt ons de meest aan te bevelen weg en de meest realistische aanpak voor 1 op de 3 Belgische gezinnen.

Anders dan in Vlaanderen, beperkt de wetgeving in het Waalse Gewest zich tot de installaties met een inhoud van 3.000 liter en meer. Een mazouttank met een opslagcapaciteit van 3.000 liter of meer moet worden aangegeven bij de gemeente en worden gekeurd door een door het Waalse Gewest erkende expert. Alle tanks moeten voorzien zijn van een identificatielabel en van een overvulbeveiliging die in werking treedt als er te veel mazout besteld wordt.

De door het Waalse Gewest erkende technicus moet op geregelde tijdstippen een controle uitvoeren, of de tank nu ondergronds of bovengronds is. Er zijn geen richtlijnen wat de frequentie van de controle betreft, deze hangt puur af van de ouderdom en het type van mazouttank. Wanneer de tank gecontroleerd is, reikt de expert een groen merkplaatje met de datum en de geldigheidsduur van de controle, het adres en het nummer van het eenvormigheidsattest uit.

In het Brusselse Gewest is er geen enkele verplichting van kracht wanneer het gaat om de installatie of de controle van bovengrondse of ondergrondse, kleine, middelgrote of grote mazouttank. In het Brussels Gewest kan in bepaalde gevallen wel een milieuvergunning worden gevraagd. De tanks met een inhoud tussen de 3.000 en 10.000 liter zijn onderworpen aan dergelijke milieuvergunning. Deze moet worden aangevraagd bij het College van Burgemeester en Schepenen van de betrokken gemeente. De bevestiging wordt vervolgens gedurende vijftien dagen op de tank aangebracht, en dat op een manier die zichtbaar is vanaf de openbare weg. Pas vanaf dan mag de tank in gebruik worden genomen. Ook de tanks met een inhoud van meer dan 10.000 liter moeten een door de gemeente goedgekeurde milieuvergunning hebben. Bij deze tanks kunnen ook nog bijkomende en bijzondere vereisten gelden zodat de veiligheid van de tank voluit kan worden gewaarborgd.  

Hoewel in België naargelang het gewest een verschillende regelgeving geldt, lijkt de toekomst van de mazouttank, zeker na 2035, zeer onzeker en dat in de drie gewesten. Het is evenwel niet realistisch te denken dat de meer dan anderhalf miljoen gezinnen die vandaag hun huis met mazout verwarmen van vandaag op morgen de overstap kunnen maken naar een duurzamere manier van verwarmen. Het is o.i. dan ook de taak van politici om positieve maatregelen te stimuleren zodat de consument zijn woning op een meer duurzame wijze kan verwarmen, ook met vloeibare brandstoffen. Een realistische evolutie verloopt immers langs de ontwikkeling van synthetische vloeibare brandstoffen met een lagere CO₂-uitstoot.