Is fijn stof de sluipmoordenaar van deze tijd?

Volgens een rapport van het Europees Milieuagentschap is het verkeer en wegtransport goed voor 40% van de emissies van NOx (stikstofoxiden NO en NO2) in Europa. Hoewel NO niet schadelijk is in de gangbare concentraties in de atmosfeer, wordt NO2 wel gelinkt aan een aantal milieu- en gezondheidsissues. Het rapport geeft ook aan dat ongeveer 80% van de schadelijke NOx emissies te wijten aan verkeer en transport voortkomen van dieselmotoren. 

Deze emissies geven ook aanleiding tot de blootstelling aan en inademing van fijn stof. Dit is een mengsel van deeltjes van uiteenlopende samenstelling en afmeting in de lucht. Deze deeltjes worden ingedeeld in fracties op basis van hun grootte. Vooral PM2,5 wordt gezien als een belangrijke luchtverontreinigende stof die leidt tot nadelige gezondheidseffecten. Het rapport van het Europees Milieuagentschap maakt dan ook gewag van een aantal verloren levensjaren als gevolg van de blootstelling aan PM2,5 en NO2. Voor het jaar 2012 stelt het rapport zou het aantal verloren levensjaren te wijten aan PM2,5 en NO2 respectievelijk 99.500 en 24.200 bedragen. Het rapport stelt verder ook dat er in België 9.300 vroegtijdige sterfgevallen zijn als gevolg van de inademing van PM2,5, en 2.300 voor NO2.

Dit zijn onthutsende cijfers die leiden tot stemmen om de aankoop van elektrische wagens aantrekkelijker te maken. Maar zal de elektrische auto soelaas brengen? Nee of zeer beperkt, aldus een studie in Atmospheric Environment. Een van de redenen is dat elektrische auto's gemiddeld een kwart zwaarder zijn dan vergelijkbare voertuigen met een verbrandingsmotor. Hierdoor geraken de banden sneller versleten, wat leidt tot extra fijn stof. De uitstoot van fijn stof via de uitlaat is al enige tijd gereguleerd en inmiddels zeer beperkt; 90% van de uitgestoten fijn stof komt nu van versleten banden en opdwarrelend stof van passerende auto's. Ondanks de regulatie blijft de mate van uitstoot dus belangrijk.

Wetenschappers en experten zijn ook van mening dat constructeurs niet onmiddellijk een manier zullen vinden om de elektrische wagens lichter te maken en bevestigen dat ons fijn stof probleem met elektrische wagens niet van de baan zal zijn. Uiteraard zijn er wetenschappers die het hier niet mee eens zijn en die beweren dat het opdwarrelend stof enkel een probleem is bij vrachtwagens, en dat de impact van bandenslijtagestof niet te vergelijken is met uitlaatstof. Allen zijn het er evenwel over eens dat er meer studies nodig zijn om hier een definitief oordeel te kunnen over vellen.

Genoeg stof dus om in de toekomst meer duidelijkheid te scheppen. Wat vandaag wel een zekerheid is, is dat België wel degelijk een probleem van luchtverontreiniging heeft. Dat komt omdat België dichtbevolkt is en veel industrie heeft. In sommige Belgische steden is er spraken van relatief veel fijn stof, zoals in Gent, waar 21 PM2,5 per kubieke meter in de lucht zweeft. Fijn stof vergroot de kans op hart- en longziekten, zoals longkanker of een beroerte. In totaal leven 3,5 miljard mensen in een gebied met een ongezonde luchtkwaliteit en ja, ook wij Belgen behoren hier helaas bij. Hoog tijd voor ‘schonere' alternatieven op het vlak van mobiliteit dus.